Blogia
dendemurosparaomundo

Muros

yjytu65u65utrutr

yjytu65u65utrutr tutruytuytutrutru

A súa situación no mapa.

A súa situación no mapa. O concello de Muros está situado no extremo norte da ría de Muros e Noia, a máis setentrional das Rías Baixas. O seu enclave privilexiado e a riqueza histórica da vila convérteno nun dous municipios galegos con maiores potencialidades de explotación turística. Está integrado por sete parroquias: Abelleira, Esteiro, Louro, Muros, Serres, Tal e Torea.

A unidade natural máis importante é a propia ría, amplo espacio caracterizado pola interpenetración de terra e mar, onde contrasta a parte norte, máis quebrada, e a meridional máis aberta e de formas máis suaves.

O conxunto da ría aparece flanqueado por fortes cumes que alcanzan alturas de ata 500 m. e que, con pronunciadas pendentes, van a chegar ata o mar. A altura máis elevada do municipio está non Alto de Mendoña (581 m.) na parroquia de Torea. O río máis longo é o Rateira (9 kms.) pero é o río Maior o que concentra un maior caudal, o que contribúe á formación dun prolongado estuario na súa desembocadura. O extenso e recortado litoral que se desprega ó longo de 25 kms., está salpicado de enseadas delimitadas por pequenas formacións rochosas, onde destaca o monte Louro.

O clima de Muros é propio do dominio oceánico hiperhúmedo anque, debido á orientación ó sur dominante e á protección dos ventos polas serras que o delimitan, permite a suavidade de certos rasgos climáticos. A concentración de precipitacións non outono-inverno e o descenso non verán é patente, tanto que incluso nalgún se chega a falar de aridez estival e déficit hídrico, vinculado á dificultade de reter a auga por parte do substrato areoso. O Padrón Municipal de Habitantes de 1996 contabiliza un total de 11.065 efectivos no concello de Muros, dos que 2.879 corresponden á parroquia onde se sitúa o núcleo urbano, o que confirma un crecemento poboacional xeneralizado dende 1960.

O porto de Muros, o máis importante do seu distrito pesqueiro, é a base sobre a que se cimentou o crecemento desta vila, e contabiliza un total de 160 unidades de diferentes tipoloxías de embarcacións acollendo a máis de 400 traballadores. Na súa lonxa non só se comercializan as capturas do seu propio porto senón tamén as dos portos de Lira e O Pindo. As especies máis comúns que desembarcan neste porto de Muros son as típicas da pesca do arrastre (polbo, lirio, cigala...).

As praias.

As praias. As praias de augas cristalinas e finísima area, en moitos casos case virxes, sucédense ó longo da liña costeira comezando polo Este coa ensenada de Esteiro, Tal, Abelleira, Serres, Muros e Louro, sendo as de San Francisco e a do Ancoradoiro as máis concorridas do municipio, pois ás súas condicións naturais hai que añadir a presencia de frondosos pinales equipados con fontes e asadores para preparar as comidas campestres, contando tamén as dúas con sendos cámpings.

A zona onde está emprazada a praia de San Francisco era coñecida fai uns anos co nome de Lugar de Fomento, denominación que ten a súa orixe nas tres fábricas de salazón que aquí estiveron instaladas.

MUROS

Praia do Castelo: Situada ó lado da lonxa municipal, en pleno casco urbano.

Praia de Anido-Rocha: Situada ó lado do restaurante do mesmo nome. Chégase a ela pola estrada de Pardal.

Praia do Salto: Acceso por a estrada de Muros a Noia non Km 31,4. a 5 Km de Muros.

LOURO

Praia do Ancoradoiro: Pinal, restaurante, cámping. Acceso pola estrada de Muros a Fisterra no Km. 7.

Praia de Area Maior: Ó pé da lagoa de Xalfas-Louro. Lugar de gran interese ecolóxico, Moi interesante para o estudio de aves. Acceso pola estrada de Muros a Fisterra, Km. 6.

Praia de Fogareiro: Servicio de auga. Acceso pola estrada de Muros a Fisterra, Km. 4,3.

Praia de San Francisco: Pinal, servicio de duchas, restaurante. Acceso pola estrada de Muros a Fisterra, Km. 4 .

Praia do Espadanal: Acceso pola estrada de Muros a Fisterra, Km. 3,3.

Praia de A Bouga: Conta con servicio de cámping e restaurante. Acceso pola estrada de Muros a Fisterra, Km. 3.

ESTEIRO

Parameán e Artón: situadas unha ó lado da outra, accédese a elas pola estrada de Muros-Noia. Contan con servicio de duchas, bares e restaurantes.

Uhia: Acceso pola estrada de Muros-Noia.

ABELLEIRA

Praia de Bornalle: Situada non lugar de Bornalle por a estrada de Muros a Noia, Km. 27,7.

Praia de Liñares: Situada pola estrada de Muros a Noia non Km. 28,5.

Praia de Ventín: Acceso pola estrada de Muros a Noia á altura do Km. 29,5.

Praia de Aldoson .

Praias de Arruxo - Salgueiro - Cirqueiros - Coido : Pequenas praias situadas todas olas na estrada de Muros a Noia entre os Km. 30 e 40.

TAL

Praia de Cabanas.

Praia de Raimundo.

Praia de Area do Medio.

Praia de Fontela.

A riqueza natural.

A riqueza natural. Unha das riquezas maiores de Muros confórmaa o seu rico patrimonio natural, que se caracteriza pola súa calidade ambiental. O singular atractivo que supón o feito de formar parte dunha zona de ría converte a este territorio nunha das partes máis fermosas do litoral galego. O tramo de costa que neste municipio alcanza uns 25 km. de extensión combínase harmoniosamente coas partes interiores, aportando en conxunto unha diversidade paisaxística digna de admiración. A suavidade das súas múltiples ensenadas combinadas con espacios máis elevados conforman unha terra de contrastes sumamente atractiva á vista de todos aqueles que ata aquí se acerquen. A tonalidade verde dos campos, o branco das praias, o gris dos casaríos e o azul verdoso do marcombínanse para esperta-los sentidos do paseante.

A presencia destas formacións naturais de gran beleza e apacibilidade están provocando que Muros combine o seu carácter mariñeiro cunha funcionalidade eminentemente turística, para o cal a vila tamén se prepara aceleradamente dende o punto de vista das infraestructuras, e así observamos como nos últimos anos, ademais de proliferar os establecementos hosteleiros e extrahoteleiros de tódalas categorías, está en auxe a construcción de vivendas secundarias que se localizan fundamentalmente na parroquia de Louro, sendo as praias as principais protagonistas deste recente auxe turístico.

O casco histórico.

O casco histórico. Muros é unha vila señorial que enfeitiza a todo aquel que a visita, pois o seu fermoso e coidado casco histórico e o pintoresquismo das súas parroquias embargan ó paseante, tanto pola súa estructura como polas intersantes contruccións artísticas e populares que adornan a nosas rúas e prazas dunha forma plenamente armónica. A proba da súa reputación como unha das villas máis fermosas de Galicia está en que foi declarada Conxunto Histórico-Artístico (Decreto do 29 de maio de 1970). Non seu texto é definida como «Vila mariñeira que conserva os seus valores ambientais, típicos e pintorescos, ó lado da severa grandeza monumental de góticos palacios e templos como o da antiga Colexiata e o Santuario da Virgen do Camiño». Esta designación está avalada pola súa original estructura urbana plagada de rúas estreitas e serpenteantes nas que destacan os seus acolledores soportais, e por a gran cantidade de monumentos de interés arquitectónico e arqueolóxico que posúe esta localidade mariñeira.

O paseo pola mesma podese iniciar dende diferentes puntos. Se comezamos pola parte norte atopáremonos coa apacible Praza do Concello tamén denominada Curro da Praza, por haberse celebrado aquí a principios de século multitudinarias corridas de touros, e con outras moitas rúas que saen perpendiculares ó paseo marítimo. De aquí e atravesando a antedita praza pódese chegar ata a rúa Real, que conecta tamén coa coñecida rúa Axesta,conformando as dúas a principal arteria interior do pobo. Entre estas dúas vías e o paseo marítimo sitúanse dúas das prazas máis singulares da vila: a praciña de Santa Rosa ou praza do Cristo, antigamente denominada praza da Leña, onde é protagonista do espacio un fermoso cruceiro artísticamente labrado no ano 1789, e a Plaza da Pescadería Vella, na actualidade convertida nun espacio de ocio onde se poden tomar viños e tapas nos múltiples bodegóns e tabernas que se dispoñen na mesma, ocupando os soportais das vellas casas aquí emprazadas. Nesta praza chama a atención a presencia dunha orixinal fonte de cantería que reproduce a silueta dun reptil alado, e que foi construída non ano 1929 polo mellor canteiro da vila, D. Francisco Iglesias. Outra praza de singular encanto, que se atopa case a medio camiño entre a rúa Real e a rúa Axesta,é a Praza do Mercado, antigamente coñecida como Praza Maior, que está presidida por un monumental edificio de cantería e doble escalinata dedicado a este fin.

Ademais da agradable sensación que reporta o percorrido por estas prazas, o paseo polo interior do pobo agocha toda unha serie de sorpresas como pode ser a visión de tres das fontes máis antigas e atractivas de Muros: a Fonte da Axesta (no tramo final da rúa deste nome), a Fonte Vella (nun dos límites da rúa Real) e a Fonte do Carme (non antiguo barrio do Carme), e restos estructurais medievais entre os que destaca o Arco de Don Diego. Esta arquería, que se pode contemplar desde a parte interior e desde a parte que da ó mar, é unha mostra da exquisitez medieval que noutros tempos caracterizou a Muros, e a súa denominación remite ós coñecidos bispos medievais que foron orixinarios deste lugar.

O percorrido por estas rúas e prazas que conforman o casco histórico de Muros permitirá tamén gozar coa presencia dos restos da antiga muralla e de típicas construccións mariñeiras dedicadas a vivenda. Estas están compostas por un baixo asoportalado en arco apuntado de medio punto (que en ocasiós queda por debaixo do nivel das rúas), onde antigamente se situaban as pías para salgar o peixe, e un ou dous pisos onde resalta a presencia de consistentes balcóns corridos con varandas de ferro forxado, soportados por grandes canzorros de cantería. No baixo das edificacións deste tipo que se localizan en primeiro término fronte ó mar, e que están equilibradamente engarzadas, antigamente era frecuente ver como os homes arreglaban os aparellos de pesca que aquí se poñían mentras que as mulleres salgaban e lavaban o peixe. Na actualidade estes baixos fan a función de paseo cuberto. Todos estes edificios vanse combinando ó longo das rúas deste pobo con outras edificacións máis actuais onde o movemento modernista deixou as súas pegadas, e con casas antigas ás que se incorporaron galerías acristaladas, seguindo a moda imperante de finais do século XIX. Pero unas e outras non se poden desligar do carácter mariñeiro da vila e da importancia que antigamente tivo o seu amplo e abrigado porto que, impregnando do olor mariñeiro a brea e sal, é un dos lugares que non debe deixar de ser visitado, pois ó seu arredor organizouse e segue organizándose a vida desta vila. Foi declarado porto de refuxio por lei no mes de maio de 1880 pola súa posición abrigada ó amparo dos montes Costiña e Rebordiño, e na actualidade configúrase como un dos lugares máis pintorescos do pobo e verdadeiro centro da súa actividade, estando especialmente animado ó final da xornada diaria cando chegan os barcos do mar e se procede á descarga do peixe. Xunto ó porto, que conta con un bo calado, comparten este espacio dous peiraos e unha excelente e fermosísima dársena onde se resgardan as embarcacións menores.

O muiño de mareas.

O muiño de mareas. Moitos son os muíños que aquí se encontran, anque dunha maneira especial se deben citar os localizados nos lugares de Serres e Torea, por estar en funcionamento ata fai moi poucos anos. Característica común a eles é a estructura de planta rectangular na que se combina a cantería e a cachotería. Pero de calquera maneira, a obra culminante neste sentido sería o Muíño do Pozo do Cachón, situado na parroquia de Serres. Trátase dun muíño de marea construído no primeiro cuarto do século XIX que se comezou a rehabilitar non ano 1990 por iniciativa do Concello da vila e baixo proxecto do arquitecto D. Jesús Anaya Díaz. A súa importancia estriba en que é un dos muíños desta tipoloxía máis grandes de España e as súas instalacións teñen un alto interese etnográfico, artístico e cultural, formando parte da historia local desta terra. A súa planta é rectangular alcanzando un gran desenrolo lonxitudinal, na que se diferencia a zona de muíños propiamente dita e a parte que antigamente estivo dedicada a almacén. Nesta última parte funcionaron a principios de século, por iniciativa de D. Abelardo Dubert, os Baños de Santa Rita, unha casa de baños especializada na curación de enfermidades a base de baños temperados de algas e auga mariña.

Xunto ó edificio do muíño emprendéronse tamén nos últimos anos labores de recuperación da ponte pola que se accede a este edificio. Na actualidade funciona como centro cultural con diversas actividades ó longo do ano, e nun futuro podería albergar o Museo Etnográfico e Histórico de Muros. Nas inmediacións dispónse dunha área recreativa, concibida a maneira de auditorio ó aire libre, que contribúe a resaltar a fermosura e singularidade da obra.

Os petroglifos.

Os petroglifos. As diferentes estacións rupestres localizadas en múltiples lugares deste municipio atestiguan unha importante presencia prehistórica e dan mostra do inxenio e saber facer dos nosos antepasados, convirtindo a Muros nunha das principais estacións rupestres de Galicia. Segundo os historiadores J.J. Eiroa e Pepa Rei, a abundancia dos petroglifos pertencentes á Idade do Bronce que atopamos en Muros fai que poidamos falar de nada menos que de quince estacións, compostas estas por múltiples grabados de gran singularidade, estando todos catalogados.

Entre todos eles recoméndase visitar pola súa orixinalidade e facilidade de acceso, o da Laxe das Rodas, na parroquia de Louro, que foi descuberto non ano 1956 por o etnógrafo D. Agustín González López, e según a opinión do experto D. Fernando Alonso Romero relaciónase co extendido culto ó sol, podendo representar un calendario. A este chégase polo camino que de Louro conduce a Taxes, atravesando o lugar coñecido como “A Pallagueira”, ou ben collendo un desvío no km. 5 da estrada C550, no punto denominado Portocarral, ata o lugar de San Roque, dende aquí tomarase un desvío á esquerda pola nova estrada de Taxes e pasado medio kilómetro continúase a pé uns 100 m. para chegar ó lugar onde se localiza a estación Laxe das Rodas, que consta dun grupo de dez figuras que representan dous símbolos espirais, sete circuliformes e un cabalo solar.

Na mesma parroquia de Louro encóntranse outros moitos petroglifos de interés ó igual que nas parroquias de Muros e Serres, destacando nesta última a complexidade dos gravados que compoñen a estación de Cova da Bruxa, onde o máis reseñable é a presencia de varios cérvidos que se combinan con representacións de figuras humanas.

Xunto ás estacións rupestres atopamos no municipio gran cantidade de castros e, anque na súa maior parte están sen excavar, atestiguan a presencia dun poboamento prehistórico correspondente á Idade do Ferro. Entre todos eles destacariamos pola súa vistosidade o de Ventín (Louro), o da illa de Santa Catalina (Tal), o de Miraflores(Muros) e o de Riomao (Torea).

Ademais dos petroglifos e asentamentos castreños citados é interesante que nos acerquemos ata Esteiro para contemplar os restos de calzada romana que se localizan enfrente á illa da Creba, e que, seguindo a liña da costa, discurría cara Muros. Actualmente consérvase nun estado que podemos calificar de aceptable.