O casco histórico.
Muros é unha vila señorial que enfeitiza a todo aquel que a visita, pois o seu fermoso e coidado casco histórico e o pintoresquismo das súas parroquias embargan ó paseante, tanto pola súa estructura como polas intersantes contruccións artísticas e populares que adornan a nosas rúas e prazas dunha forma plenamente armónica. A proba da súa reputación como unha das villas máis fermosas de Galicia está en que foi declarada Conxunto Histórico-Artístico (Decreto do 29 de maio de 1970). Non seu texto é definida como «Vila mariñeira que conserva os seus valores ambientais, típicos e pintorescos, ó lado da severa grandeza monumental de góticos palacios e templos como o da antiga Colexiata e o Santuario da Virgen do Camiño». Esta designación está avalada pola súa original estructura urbana plagada de rúas estreitas e serpenteantes nas que destacan os seus acolledores soportais, e por a gran cantidade de monumentos de interés arquitectónico e arqueolóxico que posúe esta localidade mariñeira.O paseo pola mesma podese iniciar dende diferentes puntos. Se comezamos pola parte norte atopáremonos coa apacible Praza do Concello tamén denominada Curro da Praza, por haberse celebrado aquí a principios de século multitudinarias corridas de touros, e con outras moitas rúas que saen perpendiculares ó paseo marítimo. De aquí e atravesando a antedita praza pódese chegar ata a rúa Real, que conecta tamén coa coñecida rúa Axesta,conformando as dúas a principal arteria interior do pobo. Entre estas dúas vías e o paseo marítimo sitúanse dúas das prazas máis singulares da vila: a praciña de Santa Rosa ou praza do Cristo, antigamente denominada praza da Leña, onde é protagonista do espacio un fermoso cruceiro artísticamente labrado no ano 1789, e a Plaza da Pescadería Vella, na actualidade convertida nun espacio de ocio onde se poden tomar viños e tapas nos múltiples bodegóns e tabernas que se dispoñen na mesma, ocupando os soportais das vellas casas aquí emprazadas. Nesta praza chama a atención a presencia dunha orixinal fonte de cantería que reproduce a silueta dun reptil alado, e que foi construída non ano 1929 polo mellor canteiro da vila, D. Francisco Iglesias. Outra praza de singular encanto, que se atopa case a medio camiño entre a rúa Real e a rúa Axesta,é a Praza do Mercado, antigamente coñecida como Praza Maior, que está presidida por un monumental edificio de cantería e doble escalinata dedicado a este fin.
Ademais da agradable sensación que reporta o percorrido por estas prazas, o paseo polo interior do pobo agocha toda unha serie de sorpresas como pode ser a visión de tres das fontes máis antigas e atractivas de Muros: a Fonte da Axesta (no tramo final da rúa deste nome), a Fonte Vella (nun dos límites da rúa Real) e a Fonte do Carme (non antiguo barrio do Carme), e restos estructurais medievais entre os que destaca o Arco de Don Diego. Esta arquería, que se pode contemplar desde a parte interior e desde a parte que da ó mar, é unha mostra da exquisitez medieval que noutros tempos caracterizou a Muros, e a súa denominación remite ós coñecidos bispos medievais que foron orixinarios deste lugar.
O percorrido por estas rúas e prazas que conforman o casco histórico de Muros permitirá tamén gozar coa presencia dos restos da antiga muralla e de típicas construccións mariñeiras dedicadas a vivenda. Estas están compostas por un baixo asoportalado en arco apuntado de medio punto (que en ocasiós queda por debaixo do nivel das rúas), onde antigamente se situaban as pías para salgar o peixe, e un ou dous pisos onde resalta a presencia de consistentes balcóns corridos con varandas de ferro forxado, soportados por grandes canzorros de cantería. No baixo das edificacións deste tipo que se localizan en primeiro término fronte ó mar, e que están equilibradamente engarzadas, antigamente era frecuente ver como os homes arreglaban os aparellos de pesca que aquí se poñían mentras que as mulleres salgaban e lavaban o peixe. Na actualidade estes baixos fan a función de paseo cuberto. Todos estes edificios vanse combinando ó longo das rúas deste pobo con outras edificacións máis actuais onde o movemento modernista deixou as súas pegadas, e con casas antigas ás que se incorporaron galerías acristaladas, seguindo a moda imperante de finais do século XIX. Pero unas e outras non se poden desligar do carácter mariñeiro da vila e da importancia que antigamente tivo o seu amplo e abrigado porto que, impregnando do olor mariñeiro a brea e sal, é un dos lugares que non debe deixar de ser visitado, pois ó seu arredor organizouse e segue organizándose a vida desta vila. Foi declarado porto de refuxio por lei no mes de maio de 1880 pola súa posición abrigada ó amparo dos montes Costiña e Rebordiño, e na actualidade configúrase como un dos lugares máis pintorescos do pobo e verdadeiro centro da súa actividade, estando especialmente animado ó final da xornada diaria cando chegan os barcos do mar e se procede á descarga do peixe. Xunto ó porto, que conta con un bo calado, comparten este espacio dous peiraos e unha excelente e fermosísima dársena onde se resgardan as embarcacións menores.
1 comentario
Andrew -
Veña fenomeno, un artigo de puta madre, coidate crack!